:: KRAWL (Serbest) YÜZME TEKNİĞİ ::
• Krawl yüzme tekniğinin gelişimi
Sportif yüzmenin başlangıcında, İngiliz Yüzme Ekolü'nde yüzme teknikleri veya yarışlara katılımlarında herhangi bir kural sözkonusu değildi. Kurbağalamadan farklı olan yüzme şekillerine "serbest yüzme" adı verilirdi. Günümüzde bile, FINA'ya göre "serbest yarışlarda yüzücüler istediği yüzme stilini kullanabilirler. Ancak, ferdi ve bayrak karışık yüzmede, serbest yüzme, kurbağalama, kelebek ve sırtüstü dışında herhangi bir teknik kullanılabilir".
1840-1850 yıllarında kurbağalama tekniğinden farklı olarak "över" yüzme tekniği geliştirilmiştir. Bu teknikte, vücut yan yatay pozisyonda olup, tek bir kol yukarıdan vücudun yanında bacaklara doğru suyu çekerek hareket ederdi, diğer kol ise sabit kalırdı. Bacak hareketi yan kurbağalama bacak hareketine benzerdi 1873 yılında "trudgeon" tekniği ilk defa uygulanmıştı. "Över" tekniğinden farklı olarak "trudgeon" tekniğinde her iki kol alternatif ve bacaklarla koordineli olarak hareket edip, daha büyük bir sürat yakalanabilirdi.
Günümüzde kullanılan ve bildiğimiz krawl tekniği ilk defa 1897 yılında avustralyalı yüzücüler tarafindan uygulanmıştır. En başında, krawl tekniği özellikle yarışların bitiminde, hız kazanmak amacıyla kullanılırdı. Ancak 1911 yılında amerikan yüzücü Duke Kahenamoku 100 yards serbest yansında tüm yarış boyunca krawl tekniği kullanarak, dünya rekoru kırdı. Daha sonra 1922 yılında Johny Weissmuller krawl tekniğini kullanarak, 100 m serbest yansını bir dakikanın altında yüzdü. Weissmuller'in kullandığı teknik günümüzde "klasik" teknik olarak kabul edilir: 6 bacak vuruşuna 2 kol hareketi koordinasyonu kullanırdı; Vücudun suyun üzerinde yüksek bir pozisyonu vardı; Kolların kayma süresi uzundu; Kolun suyu çekme hareketi kısaydı. 1930 yıllarında, krawl tekniği Japon yüzücüler tarafından daha da geliştirilmiştir. Japonlar bacak hareketine daha çok önem verip, 1932 yılındaki Dünya Şampiyonasında 100 m serbest (0:58.2) dünya şampiyonu, Yasugi Miyazaki, iki kol hareketine on bacak vuruşu koordinasyonu kullanırdı.
İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra, Japon ve Avustralyalı yüzücülerle rekabette olan Amerikalı yüzücüler, krawl tekniğini kol hareketi açısından geliştirdiler. Amerikalı uzmanlar kol hareketinde "omuz rotasyonu'nun önemini tespit ederek, kolun suyu çekme hareketinin daha uzun olmasına dikkat ettiler. Ayrıca, sprint krawl ve uzun mesafe krawl tekniklerinde farklılıklar ortaya çıkmaya başlamıştı
Bilinen "bumerang krawl" tekniği Avustralyalı yüzücüler tarafından geliştirildi. Bu tekniğe göre, bacak hareketi sayısı azalıp, kol hareketi frekansı yükselir. Uzun mesafe krawl yarışında J. Comels 4 bacak vuruşuna 2 kol hareketi kullanarak, olimpiyat şampiyonu olmuştu. Kol hareketleri hızlı olduğundan dolayı, suyu çekme hareketi kısa olup ve pasif evrede kollar düzgün olmazdı. Kolların dirsekten sürekli fleksiyon yapması, kolu bir bumeranga benzetirdi.
1976 yılında 100 m serbest yarışını 50 saniyenin altında yüzen Amerikalı Jim Montgomery'nin sprint krawl tekniğinin temelinde, uzun kol hareketleri ve 6-2 koordinasyonu bulunmaktadır.
• Krawl bacak hareketinin teknik uygulaması
• Aktif hareket: Bacak hareketi kalça ekleminden yapılır. Hareketin başlangıcında diz hafif bükülür ve parmak uçları sivri olup, içe doğru rotasyon yapar Dizin bükülmesi devam ederken, alt bacak ayakla birlikte aşağıya doğru bir "kırbaç" şeklinde hareket eder.
• Pasif hareket: Bacak geriye düz bir şekilde uzatılır ve topuk suyun üzerine çıkana kadar devam eder. Genel hatalar:
• Dizin bükülmemesi ve bacakların gergin olması.
• Dizin fazla bükülmesi.
• Bileğin hiperekstensiyon yapmaması ve bükülü olması.
• Krawl bacak hareketlerini öğretmek için kullanılabilen egzersizler
1. Suyun dışında, ayakta tek bir bacakla hareketin uygulanması.
2. Suyun dışında, asılı pozisyonda, bacak hareketi uygulanması.
3. Bir cimnastik sırasında yüzüstü yatay pozisyonda, bacak hareketinin yardımla ve ferdi olarak uygulanması.
4. Havuzun kenarında oturarak, tek bacakla, daha sonra çift bacakla ve alternatif olarak bacak hareketi uygulanması. Bu aşamada oyun da düzenlenebilir: "En uzağa kim su atar?"
5. Havuzun kenarında yüzüstü yatay pozisyonda, tek bacakla ve daha sonra çift ve alternatif olarak bacak hareketinin uygulanması.
6 Suyun içinde, havuzun kenarını tutarak, eğiticinin yardımıyla ve daha sonra ferdi olarak bacak hareketinin uygulanması.
7. Suyun içinde, havuzun kenarını .tutarak ve nefes alıp-vererek bacak hareketinin uygulanması.
8. Duvardan iterek eğiticiye doğru bacak hareketi ile ilerleme
9. Tahta ile yüzüstü yatay pozisyonda ilk önce nefes almadan, daha sonra nefes alıp-vererek bacak hareketi ile ilerleme.
10. Mesafeyi arttırarak, tahta ile ve tahtasız olarak bacak hareketi ile ilerleme.
11. Kolları öne uzatarak veya kollar vücut yanında olarak bacak hareketi ile ilerleme.
12. Tahta ile veya tahtasız ayak paletleri ve bacak hareketleri ile ilerleme.
• Krawl kol hareketinin teknik uygulanması
Aktif hareket: Kolun suya girişi ve suyun tutulması evresinde, kol suya girerken yatay pozisyonda olup, önce hafif fleksiyon, suyun içinde ise ekstensiyon yapmalıdır. Kolun suyu çekmesi evresinde ise dirsek yavaş yavaş fleksiyon yapar ve üst kol omuzla 90 dereceli bir açı yapıncaya kadar kol suyu önden aşağıya geriye doğru çeker. Kolun suyu itmesi evresinde el, kalçaya doğru çekilir ve kol düzeltildikten sonra dışarıya doğru çıkartılır.
Pasif hareket: Suyun itilmesinden sonra, kol sudan çıkar. Bu evrede dirsek hafif bükülü olmalıdır, çünkü bütün kolun gevşemesi gerekir. Pasif hareket aktif hareketin başlangıcına kadar devam etmektedir.
Genel hatalar:
• Kol suya girdiğinde düz, çok bükük veya başa yakın olması.
• Suyun çekilmesinin düz kolla yapılması.
• El bileği ekleminin gevşek olması.
• Suyu çekme hareketinin kısa olması.
• Pasif hareketin düz ve gergin kolla yapılması
• Pasif harekette kolun izlediği yolun suyla paralel olması (kolun yandan atılması).
• Krawl kol hareketinin öğretiminde kullanılabilen egzersizler
1. Suyun dışında, ayakta tek kolla suyu çekme hareketinin uygulanması.
2. Suyun dışında, ayakta tek kolla pasif hareketin uygulanması.
3. Suyun dışında, alternatif kol hareketinin uygulanması.
4. Cimnastik sehpası üzerinde yatay pozisyonda alternatif kol hareketinin uygulanması.
5. Havuzun kenarı bir elle tutulur, diğer kol hareketi uygular. Duvan tutan el değiştirilerek, hareket tekrarlanır.
6. Sığ havuzda, vücut belden bükülü olarak, yürüme ve kol hareketi uygulanması.
7. Yüzüstü yatay pozisyonda, bacak hareketi yapmadan, kol hareketinin uygulanması.
8. Yüzüstü yatay pozisyonda, 6 bacak vuruşuna bir kol hareketinin yapılması.
9. Mesafeyi arttırarak, bacak hareketi yapmadan, kol hareketi uygulanması.
10. El paleti ile krawl yüzme.
• Krawl yüzme tekniğinde nefes alıp-verme tekniğinin uygulaması
Krawl yüzmedeki vücut pozisyonu ve kol hareketinin ziklik hareketinden dolayı, uygun bir koordinasyon elde etmek için nefes almanın tek bir hareketle yapılması zorunluluğu vardır.
Nefes almak için başın uygun bir şekilde çevrilmesi şarttır, aksi taktirde vücut pozisyonu, kol hareketlerinin simetrisi ve bacak hareketlerinin planı bozulabilir ve bu şekilde yüzme randımansız bir hale gelebilir.
• Pozisyon: Baş suyun içindedir, gözler ileriye bakar (başın açısı 45 derece). Suyu çekme evresi boyunca nefes verilir daha sonra suyun itişini gerçekleştiren kolun tarafına doğru baş hafif eğilir.
• Nefes alma: Yüzün yarısı sudan çıktığında nefes alınır ve gözler sudan çıkmaya hazırlanan kola doğru bakar. Kol omuz hizasına geldiğinde nefes alma evresi sona erer ve başın pozisyonu vücudun pozisyonuna uygun hale gelir.
• Nefes tutulması: Başın vücut pozisyonuna dönmesinden sonra, kol suya girinceye kadar ve kolun "kayma" evresi bitinceye kadar nefes tutulur.
Nefes alıp-verme evreleri süre olarak eşit değildir: En uzun süren evre nefes vermedir, nefes alma ve nefes tutma evreleri ise daha kısadır. Kol ve vücut hareketlerinde asimetrik bir durumun ortaya çıkmaması için, yüzmeyi yeni öğrenenlere her iki taraftan nefes almaları tavsiye edilir.
• Krawl yüzme yanş tekniklerinde dönüş tekniklerinin zaman içerisindeki gelişimi
Uygulama süresini azaltmak için zaman içerisinde yan dönüşleri sürekli değişikliklere uğramıştır.
Açıklanan ilk dönüş şeklinin çok basit bir karakteri vardı: Bir kol havuzun kenarından destek alıp, vücut yükseliyordu, daha sonra vücudun arkası havuzun duvarına doğru çevrilirdi ve duvardan ayaklarla iterek suyun altına girilip yüzmeye devam edilirdi.
Krawl yüzme tekniğindeki ilk çağdaş dönüş ünlü Johnny Weissmüller tarafından 1922 yılında gösterilmiştir. Daha önceki bahsettiğimiz dönüşten farklı olarak, burada el sadece duvara dokunurdu ve duvardan destek alarak vücudun arkası duvara dönüyordu, daha sonra ayak tabanları duvara yerleştirilerek itiş yapılırdı. Kolun kenardan değil, duvardan destek alması, zaman kazanılmasını sağlardı.
Yıllar boyunca bu dönüş kullanılmıştır, fakat daha sonra Uluslararası Yüzme Federasyonun getirdiği bir kural "duvara sadece elle dokunmaya izin verdiğinden, süratli bir dönüş oluşturulmasına engel olmuştu. Bunun için 1965 yılında bu kural değiştirildi ve "duvara vücudun herhangi bir parçası ile dokunma" izin verilmeye başladığında, duvara elle dokunmak yerine, havuzun bitimine doğru bir takla ve ayaklarla duvara itme ile bir dönüş şekli meydana çıktı.
• Krawl yüzmede yarış dönüşünün teknik uygulaması
• Duvara hamle: Kolun suyu itişi bittiğinde, bir kol yukarıda, diğer kol ise vücut yanında kalır.
• Tam dönüş: Yukarıda kalan kol güçlü bir su çekişi yapar. Çene göğüs'e dayanır, dizler karına çekilir ve takla başlar. Takla atıldıktan sonra vücut 90 derecelik bir yana dönüş yapar, ayaklar duvardan destek alır ve dizler fleksiyon pozisyonundadır.
• Duvardan itiş: Dizleri düzelterek, bacaklar duvardan aldığı destekle güçlü bir itiş yapar ve yüzüstü pozisyonuna gelinceye kadar yana dönüş devam eder.
• Suyun içinde ilerleme ve çıkış: Duvardan itip bir süre kaydıktan sonra, bacak hareketi başlar. Kolun ilk hareketi ile birlikte vücut sudan çıkar ve yüzmeye devam edilir.
Genel hatalar:
l. Taklanın havuzun duvarının çok yakınında yapılması.
2, Hamle yaparken kolun duvara değmesi.
3. Ayak tabanlarının havuzun duvarına yavaşça konması.
• Krawl yüzmede yarış dönüşünü öğretmek için kullanılabilen egzersizler
1. Suyun dışında jimnastik minderi üstünde takla.
2. Suyun dışında jimnastik minderi üstünde takladan sonra duvara ayaklan koymak.
3. Suyun içinde kulvarda veya bir sopanın çevresinde takla.
4. Suyun içinde yüzerken, takla ve sırt üstü pozisyonuna gelme.
5. Duvarda takla ve sırt üstü pozisyonuna gelme.
6. Duvarda takla ve yön değiştirme.
7. Duvarda takla, yön değiştirme ve duvardan itiş.
8. Komple takla.
• Krawl yüzme yarış tekniğinde depar tekniklerinin gelişimi
Etkili bir depar için aranan ilk özellik iyi bir reaksiyon sürati ve beceridir. Zaman içerisinde baktığımızda, depar tekniklerini geliştirmek için ya çıkış sinyali ile uçuşun başlaması arasındaki süreyi kapatmak ya da suya girişte vücudun pozisyonunu uygun hale getirmek için çalışılmıştır
Klasik deparda uçuşu gerçekleştirmek için bir yan çember üzerindeki kolların savrulması söz konusudur.
Deparın başka bir çeşidinde ise, kolların yaklaşık 360 derecelik bir daire hareketiyle, daha büyük bir hamle oluşturulmasına neden oluyordu. Ancak bu tür deparda hamle daha etkili olup, reaksiyon sürati azalır. Son 20 yılda ise, performans yüzücüleri kolların savrulmasını nerede ise sıfıra indirdiler, ve bu şekilde yeni dereceler elde edilmesinde önemli adımlar atıldı.
• Krawl yüzme yarış tekniğinde yarış deparı protokolünün meydana gelmesi
Uluslararası Yüzme Federasyonu'nun öngördüğü yanş deparının protokolü şöyle meydana gelmektedir:
Depar hakeminin ilk sinyali ile yüzücü depar taşına çıkar ve lasın arka tarafında durur. Yüzücülerin hazırlık hareketleri butiğinde, depar hakeminin '"lake yonr marks" komutu ile tüm yüzücüler depar tayının ön tarafındaki depar pozisyonunu alır. Hiç hir yüzücüde hareket olmadığında, hakem çıkış sinyalini verir ve yarışma baylar. Uluslararası Yüzme Federasyonu 'na göre iki defa fodepar (yalnış depar) hakkı verilir. İkinci fodepar yapan herhangi hir yüzücü diskalifiye olur.
• Krawl yüzmede yarış deparın teknik uygulaması
• "Take your marks" komutunda: Yüzücü depar taşının ön tarafına yerleşir ve ayak parmak uçları ile taşın kenarını kavrar. Ayak topukları açık, vücut öne doğru fleksiyon yapar ve eller depar taşının kenarında, ayakların arasında yerleştirilir. Bu pozisyonda yüzücü çıkış sinyalini bekler.
• Çıkış sinyali verildiğinde yüzücü ileriye ve yukarıya doğru bir atlama gerçekleştirir. Bu atlamada gereken güç bacakların taşı itişi ve kollar ile başın öne doğru savrulmasından meydana gelir.
• Uçuş: Çıkıştan sonra vücut ilk önce yukarıya doğru, daha sonra suya paralel bir çizgi üzerinde ve en son aşağıya doğru ilerler. Suya girişte vücut düz olup, suya girme açısı 35 dereceden daha büyük değildir Suyun altında ilerleme: Suya girerken vücut aşağıya doğru bir yol takip eder. Bu evrede vücudun suyun yüzeyine çıkması için düz kalıp hareket etmemesi gerekir. Su seviyesine yaklaştığında, bacak hareketleri başlar, daha sonra kol hareketlerine başlanır.
Genel hatalar:
1. Çıkış sinyalin gergin beklenmesi.
2. Ayak parmaklarının depar taşı kenarına yerleştirilmemesi
3. Uçuş sırasında bacakların fleksiyon-ekstensiyon hareketi yapması
4. Başın geriye çekilmesi.
5. Suya girdikten sonra bacakların gergin olması ve harekete geç başlaması.
• Krawl yüzmede yanş deparı öğretmek için kullanılabilen yardımcı egzersizler .
1. Dışarıda depar evrelerinin uygulanması.
2. "Tavşan sıçraması" egzersizi.
3. Havuzun kenarında oturarak, kollar başın üstündeyken, suya düşme.
4. Havuzun kenarında, dizlerden çok fazla fleksiyon yaparak, kollar baş üstündeyken, suya düşme.
5. Havuzun kenarında, dizlerden çok fazla fleksiyon yaparak, kenarı iterek atlama.
6. Depar taşından dizlerden çok fazla fleksiyon yaparak, taşı iterek atlama.
7. Depar taşından geriden öne doğru kolları savurarak ve taşı iterek atlama. S. Depar komutlanyla çıkış yapılması.
• Krawl yüzmede hareket koordinasyonu
Önceki evrelerden geçtikten sonra, sporcu krawl yüzme tekniğini oluşturan en önemli unsurları öğrenmiştir Sıra bunların birleştirilmesine gelince, klasik krawl yüzme tekniğinde l kol zıklesınde 3 bacak vuruşu yapılır, yani bir çift kol hareketine 6 bacak vuruşu uygulanması gerekir.
Burada bahsedilen koordinasyon birçok performans yüzücüsü tarafından kullanılır ve özellikle kısa mesafe (sprınt) yüzme ıçin idealdir Uzun mesafeli yüzmede ise, kol hareketi sayısı fazlalaştığından, bacak hareketi yetişememeye baslar, dolayısıyla bir çift kol hareketine 4 ve hatta 2 bacak vuruşu uygulanabilir Bu en son bahsettiğimiz koordinasyon turu yüzme öğretiminde tavsiye edilmez, çünkü yüzmeyi yem öğrenenler çok fazla güce ve güvene sahip değildirler
• Krawl yüzmede yüzme temposu kullanılması
Bir hareketin temposu birçok faktöre bağlı olarak meydana gelir Teknik (hareketin doğruluğu), somatik (uzun yüzücüler daha uzun, geniş hareket yaparlar) ve fiziki (daha büyük bir kuvvetin uygulanması hareketin süratini büyütür) Fakat su ortamında ilerleme hareketlerinin temposunun değerlendirilmesi zordur, çünkü su yeterince direnç sağlamadığından tempoyu yükseldikçe ilerleme suratını de yükseltmek mümkün değildir Kısa mesafeli ilerlemede kuvvetin teknikle birlikte su yoğunluğunda "destek" bulabilmesine rağmen, uzun mesafelerde yüksek tempo hareketlerinin bozulması, yorgunluk ve randımanın düşmesine neden olmaktadır
Diğer bir açıdan baktığımızda, kullanılan enerji hareketin yoğunluğuna bağlıdır, yani, yüksek bir tempo yüksek bir enerji harcamayı gerektirir, fakat bu daha yüksek bir sürat elde edileceği anlamına gelmez!
Bu şartlar altında, tempo sorununu iyice incelemek gerekmektedir: Temponun yükseltilmesi enerji harcanmasını fazlalaştıracaktır ve sürate direkt ilişkili bir fayda sağlamayacaktır. Öte yandan, temponun düşürülmesi düşük bir enerji harcamasına yol açarken, sürate yine direkt ilişkili bir fayda veya zarar sağlamayacaktır.
Sürati nasıl etkileyebiliriz, daha doğrusu süratin sabitliğini muhafaza etmek için hangi şartlara uyulması gerekir? İlk olarak vücudun, suyun içinde uygun bir pozisyonda durması gerekir. Böylece, Arşimet'in kuralına göre, vücut daha hafif olacaktır. İkinci olarak, düşük tempo kullanılmasının mantıklı olduğu kabul edilerek, süratin düşmesini engellemek için yapılacak tek şey, suyu çekme kuvvetini yükseltmek olacaktır.
Bu prensipleri göz önünde bulundurarak, yüzme hareketlerinin "seyrek", "derin" ve "güçlü" olması gerektiğini söylenebilir.
Kaynak:
Ana Maria Olaru - Sportif yüzme, 1998
Ana Maria Günsel - Herkes için yüzme, 2005